از سرویس مقالات ادبیات قرچک آنلاین;
در این فصل به بررسی انواع رسانه ها دیداری ثابت به ترتیب زیر می پردازیم :
تصاویر ثابت غیر انعکاسی (چوستر ،عکس)، تصاویر انعکاسی (اسلاید ، فیلم استریپ، ورقه های شفاف)، مواد ترسیمی و گرافیکی (نمودار ، طرح خطی ، چارت ، کارتون ، پوستر و نقشه و کره) ،و تابلو های نقاشی (تابلو های پارچه ای ، تابلو مغناتیسی ، تابلو الکتریکی ، تابلو اعلانات ، تابلو جیب دار).
بشر در تول تاریخ برای به تصویر در آوردن تخیلات ،اندیشه ها و دیده های خود راه های گوناگونی را ابداع کرده است . مردم ما قبل تاریخ ، صحنه ی شکار حیوانات را بر روی سنگ ها و بر دیواره ی غارها به تصویر در آورده اند .در تمدّن های اوّلیه ، مردم تصاویری را بر روی آهن و سنگ حک می کردند هنر مجسمه سازی در یونان باستان و نقاشی در عصر رُنسانس در عرصه ی نمایش تصویر ی پیشرفت های چشم گیری ایجاد کردن سال ها پیش از اختراع نوشتن و به نگارش در آمدن افکار ، مردم فرهنگ عام و نحوه ی بقای خویش را به وسیله ی نقاشی به تصویر در می آوردند . انسان در نخستین دست نوشته هایش با استفاده از طراحی آدمک های چوبی ، مطالب را بیان می کرده است.
تاریخچه ی تحویل تصاویر ثابت
در سال ۱۸۱۶ نیسفور نیپس(Nicephore Niepce) محقّق فرانسوی ، از صفحات فلزی برای ضبط تصاویری بسیار نامشخص و موقَتی استفاده کرد . در سال ۱۸۳۹، لوئیز دگر(Lewis Daguerre) موفق شد تصاویری واضح و دائمی را بر روی صفحات مسی که آب نقره داده شده بودند ،ایجاد کند . برای ظهور هر یک از این ورقه های فلزی که اکنون در موزه ها نگهداری می شود ،حدود ۱۵ دقیقه وقت لازم بود .
مشکل این نحوه ی تولید ، این بود که تصاوی به طور مستقیم بر روی ورقه ها حک می شوند و به همین جهت ،انسان نمی توانست آن ها را تکثیر کند . شیوه تولید تصاویر مثبت بر روی کاغذ از نگاتیو تصویر در سال ۱۸۳۹ در انگلستان توسط ویلیام هنری فکس تالبت(William Henry Fox Talbot) ابداع شد . کتاب او به نام ((قلم تبیعت )) (۴۶-۱۸۴۴) اوَلین کتاب مصوَری بود که به صورت تجاری به دنیا عرضه شد . در سال ۱۸۸۸ کمپانی کداک(Kodak) با اختراع فیلم عکسی ،تولید انبوه عکی و تصویر را به دنیا ارئه کرد . قدرت جاودانه ی هنر و صنعت عکاسی زمانی شناخته شد که برای نمایش صفحه های غم انگیز جنگ ها و بی عدالتی های اجتماعی از قبیل بیگاری کشیدن از بچه ها در کار خانه ها و غلامان و کنیزان شکنجه دیده و … مورد استفاده قرار گرفت .
در این فصل ، رسانه های دیداری ثابت را به چهار دسته تقسیم کرده ایم : تصاویر ثابت غیر انعکاسی ، تصاویر انعکاسی ، مواد ترسیمی و گرافیکی و تابلو های نمایشی .
تصاویر ثابت غیر انعکاسی
تصاویری که با دیدن عکس و تصویر در ذهن انسان ایجاد میشود ، از بسیاری جهات در تصاویر شباهت دارند که با دیدن دنیای واقعی در ذهنمان نقش می بندد. اگر چه تصاویر عمق ندارند و چند حسی نیز نیستند ولی جانشینان بسیار مناسبی برای تجارب دست اوَل به شمار میروند مخصوصآ وقتی این گونه تجارب گران یا بسیار وقت گیر باشند . دانش آموزان با استفاده از تصاویر ، تجاربی را به دست می آورند که در نبود تصاویر ، به هیچ وجه نمی توانیتند به آن ها دست یابند .
تصاویری از راه های گوناگون به فرایند آموزش کمک می کنند :
– – از آنجا که بیشتر افراد از دیدن تصاویر لذت می برند ، با استفاده از آن ها می توان توجَه دانش آموزان را به خوبی جلب کرد . – بعضی از اشیا را تنها با استفاده از وسایل خاصی می توان دید . تصاویر شکل واقع بینانه ای از این اشیا را در اختیار دانش آموزان قرار می دهند.
– – با تصویر گری از حوادث منحصر به فرد می توان آن ها را به صورت سند و مدرک در آورد و مورد تجزیه و تحلیل (( دست اول )) قرار داد .
– – تصاویر ، مواد کلامی مجرد و انتزاعی را به طور دقیق توصیف می کنند .
– – با استفاده از تصویر به صورت یک مجموعه ی زنجیر وار ، می توان فرایند یا روال انجام کار های عملی را به نمایش گذاشت .
– – افراد ناشناس و کسانی که سواد خواندن محدودی دارند ف می توانند با تصاویر ارتباط برقرار کنند.
– -با استفاده از تصاویر در آموزش ، می توان در افراد نگرشی مثبت نسبت به یاد گیری ایجاد کرد .
– – تصاویر در یادگیری مسائل و موضوعات خارج از کلاس نیز به ما کمک می کنند .
–
مزایای تصویر ثابت غیر انعکاسی
تصاویر ثابت غیر انعکاس می توانند مو ضوعات مجرد را به صورتی حقیقی تر ارائه دهند .این گونه رسانه ها اجازه می دهند تا آموزش از قالب علایم لفظی و کلامی به در آید و به صورت عینی تر و ملموس ترارائه شود .
تصاویر ثابت به فراوانی در کتاب ها (شامل کتاب های درسی ) ، مجلات ، روزنامه ها ، کاتالوگ ها و تقویم ها وجود دارند . رایانه به طور شگفت آوری دسترسی به تصاویر را آسان کرده است . با استفاده از دستگاه پویشگر(Scanner) می توان تصاویر کوچک را به درون رایانه وارد کرد و در دسترس فرد فرد دانش آموزان قرار داد . در صورت وجود فرا تاب ودیویی که به رایانه متصل باشد ، می توان تصاویر را بر روی پرده به نمایش در آورد .
میلیون ها تصاویر بر روی اینترنت و وب وجود دارند که می توان در هر زمان آن ها را مورد استفاده قرار داد . تقریبآ تصویر هر مطلب یا موردی را می توان بر روی وب یافت و در صورت نداشتن منع قانونی ، آن ها را در رایانه ی خود نخسه برداری کرد .
هزاران دیسک محتوی میلیون ها تصویر و عکس برشی(Clip Art) وجود دارند که تصاویر حاضر و آماده را با هزینه ی کم در اختیار همکان قرار می دهند . در صورت نیاز ،می توان از این تصاویر آماده نسخه برداری و استفاده کرد . استفاده از این تصاویر بسیار ساده است . آن ها بسیار کم هزینه ودر بسیاری موارد بدون هزینه هستند . از تصاویر می توان در موارد مختلف و برای سطوح مختلف آموزشی و تقریبآ در همه دروس استفاده کرد .
محدودیت های تصاویر ثابت غیر انعکاسی
بعضی از تصاویر کوچک هستند و نمی توان از آن ها در جلوی کلاس استفاده کرد . البته همهن طور که ذکر شد ، آن ها را می توان وارد رایانه کرد و بر روی صفحه ی نمایشگر با اندازه ی بزرگتر یا گوچکتر تما شا کردن یا بر روی پرده ی نمایش برای استفاده ی کلَ کلاس مورد استفاده قرار دارد . تصاویر را می توان با استفاده از فرا تاب او پک نیز بزرگ کرد . دستگاه تجسم گر(Visualizer) هم ، نمایش یک تصویر را بر روی دستگاه تلوزیون یا صفحه نمایشگر رایانه متصل به آن مسیر می سازد ( درباره ی این دستگاه در صفحات بعدی مفصلآ توضیح داده خواهد شد ).
تصاویر دو بُدی هستند . با ارائه ی چندین تصویر که از زوایا یا موقعیت های مختلف گرفته شده باشند ، این محدودیت را تا حدودی می توان بر طرف کرد. تصاویر تبیعتآ حرکت را نشان نمی دهد ؛ مگر با استفاده از مجموعه ای از تصاویر که حرکت و جنبش را به نظر می آورند.
سواد تصویر
سواد خواندن تصویر همانند سواد خواندن مطالب نوشته شده ، به مهارت هایی نیاز دارد که در اثر تمرین به وجود می آید . تمرین در امر آموزش ، جایگاهی خاصی دارد . همه ی افراد به مهارت خواندن تصویر نیازمندند ولی این مهارتی است که در طول زمان گسترش می یابد .
رهنمود های علمی
طرز استفاده از تصاویر در آموزش : برای استفاده ی مؤثر از تصویر ، باید به چند اصل توجه داشت :
۱-از تصویر برای هدف های خاصی استفاده کنید؛ از آنجا که تصاویر معمولآ حاوی اطلاعات زیادی هستند ، شما با داشتن هدف های مشخص و معین می توانید توجه دانش آموزان را به مهمَ ترین مطالب درس که در تصاویر گنجانده شده است، جلب کنید .
۲-از تصویر همواره با سایر رسانه ها استفاده کنید ؛ لازمه استفاده ی مؤثر از تصویر در تدریس ، این است که از آن به منزله ی مکمل درس استفاده شود . تصاویر تنها زمانی در آموزش ارزش و اهمیت واقعی دارند که به درک شاگردان کمک کنند و طوری مورد استفاده قرار گیرند که این اهمیَت مشخص شود . به این ترتیب ، دانش آموزان تصاویر را به مثابه ی منابع اطلاعاتی خواهند شناخت .
۳-بهترین تصویر را بر گزینید و تصاویر اضافه را حذف کنید ؛ معمولآ یک تصویر خوب و برگزیده بیش از تعداد زیادی تصویر که با بی دقَتی و بدونه هدف انتخاب شده اند ، مؤثر خواهد بود .
۴-تصاویر را در جای مناسب قرار دهید؛ اگر از تصویر بزرگ استفاده می کنید ، می توانید آن ها را در جلو کلاس یا روی لبه ی تخته ی گچی بگذارید .
از تصاویر خیلی کوچک برای گروه های کوچک استفاده کنید یا ]نها را به وسیله ی فرا تاب اوپک بزرگ نمایید. این روزها در صورت دسترسی به رایانه و دستگاه پویشگر می توان هر تصویری را به درون رایانه منتقل کرد و با استفاده از فرا تاب ویدیویی آن را برای گروه های بزرگ بر روی پرده منعکس نمود.
انتخاب تصاویر برای آموزش : در مرحله ی انتخاب تصاویر به اصول زیر توَجه کنید :
الف- مناسب بودن تصویر برای هدف های آموزشی .
ب – تناسب تصویر با توانایی عمومی دانش آموزن در خوندن آن .
پ-معتبر بودن محتوای توایر ، هم از نظر صحَت اطلاعات ارائه شده و هم از نظر جزییات دقیق .
ت – انطباق داشتن با علاقه ی عمومی دانش آموزان .
ث-وجود علایمی برای درک بهتر تصویر ؛ از قبیل : نشان دادن اجسام کوچک در کف دست یا در کنار یک سکه پول و … یا استفاده از رنگ یا علایم دیگر برای نشان دادن حرکت .
ج- بر خورداری از خصوصیات کیفی تصویر : از قبیل : ترکیب خوب ، رنگ آمیزی مؤثز و برجستگی تصویر .
تصاویر انعکاسی
ما برای استفاده از تصاویر انعکاسی ، به فراتاب های (پروژکتور های ) مخصوص نیازمندیم. این تصاویر شامل اسلاید ، فیلم استریپ و ورقه های شفاف است .
اسلاید
اسلاید فیلم شفافی است که در قابی به اندازه ی ۲×۲ اینچ قرار گرفته است پس از ظهور فیلم ، اسلاید ها بریده میشوند و برای استفاده و نمایش روی پرده درقاب های مقوایی یا پلاستیکی قرار می گیرند .از آنجا که ترکیب اسلاید ها به آسانی به هم می خورد ، کار کردن با آن ها تا حدودی مشکل است . اسلاید ها را می توان شماره بندی کرد وشماره و عنوان آن ها را روی قاب اسلاید ها نوشت .
فراتاب های اسلاید سینی ها ی مخصوصی دارند که هم کار نگهداری اسلاید ها را انجام می دهند وهم قسمتی از دستگاه نمایش اسلاید به حساب می آیند .
رهنمود های علمی
مزا های استفاده از اسلاید : از آن جا که ترکیب قرار دادن اسلاید ها را به آسانی می توان تغیر داد ، اسلاید ها بسیار انعطاف پذیر تر از فیلم استریپ یا سایر رسانه های تصویری با تسلسل ثابت هستند .تعداد زیادی اسلاید را می توان در سینی دستگاه فرا تاب نگه داشت و به نمایش گذاشت . دستگاه کنترل از راه دور این نوع دستگاه ها ، استفاده از آن ها را آسان تر کرده است . از اسلاید می توان در آموزش های فردی و هم چنین گروهی استفاده نمود .
اکنون با در دسترس داشتن دوربین های دیجیتال نیازی به خرید فیلم و ظهور آن اسلاید یا عکس معمولی وجود ندارد . پس از برداشتن تصویر ، می توان آن را بلا فاصله مشاهده کرد و مورد استفاده قرار داد . در عین حال ، با فرستادن آن به درون رایانه راه های زیادی برای استفاده از آن ها وجود دارد . این روز ها با وجود برنامه ها ی نمایشی روی میز(Desktop Presentation Programs) از قبیلPower point دیگر نیازی به تهیه ی اسلاید به طرق وقت گیر و هزینه بردار قدیمی وجود ندارد.
اسلاید ها به صورت دیجیتال و با استفاده از گرافیک ها ، تصاویر ، اشکال متعدد ، چارت ها و هم پنین صدا و فیلم ها ی ویدیویی در رایانه تهیه می شود . با استفاده از انواع و اقسامافکت های انتقالی(transition) می توان از افکت ها ی جالبی برای رفتن از یک اسلاید به اسلاید دیگر استفاده کرد . این گونه برنامه های نمایشی رایانه ای دارای توانایی های متعدد و شگفت آوری برای تهیه و نمایش تصاویر ( اسلاید و ورقه های شفاف ) هستند که تنها با کار کردن غلمی می توان از وجود آن ها شد و لذت برد . پس از تولید اسلاید های دیجیتال و حتی در هنگام تولید آن ها بلافاصله می توان آن ها را مورد استفاده قرار داد. در هر لحظه می توان ترتیب اسلاید ها را تغییر داد، مطالب هر یک از آن ها را دست کاری کرد و نسخه هایی از آن ها را به راحتی در اختیار یک یک دانش آموزان قرار داد یا حتی از طریق پست الکترونیکی به وسیله ی اینترنت آن ها را برای افراد دیگر فرستاد . این گونه اسلاید ها را می توان در سایت های روی اینترنت نیز نصب کرد تا دانش آموزان علاقه مند در هر زمان و مکان بتوانند از آن ها استفاده کنند.
محدودیت های استفاده از اسلاید: تغیر ساده ی ترتیب اسلاید ها اگر چه از طرفی یک مزیت محسوب می شود ولی می تواند یک محدودیت نیز به شمار آید ؛ زیرا به هم خوردن تصادفی آن ها می تواند مشکلات فراوانی ایجاد کند . به همین منظور ، در هنگام نگهداری اسلاید ها در سینی مخصوص ، باید حتمآ حلقه ی قفل کنندهی سینی را به منظور جلوگیری از وارونه شدن احتمالی سینی در جای خود محکم نگه داشت . هر اسلاید باید با دقت در سینی قرار داده شود تا نمایش عکس ها و متون به طور صحیح انجام گیرد .
گاهی اوقات به دلایل متعددی ممکن است اسلاید در دستگاه فراتاب گیر کند و مشکلاتی را به وجود آورد . اگر اسلایدی به مدت طولانی در دستگاه نمایش داده شود ، نور زیاد لامپ فراتاب ممکن است آن را بسوزاند.
باید در نظر داشت که کلیه ی این محدودیت ها در اسلاید های دیجیتال با استفاده از استفاده از رایانه کاملآ از میان رفته اند.
نحوه ی استفاده از اسلاید در آموزش : اگر اسلاید ها دارای نوشته یا عنوان نباشند.لازم است آن ها را در هنگام نمایش توضیح دهید . برای این کار باید از اسلاید هایی که قصد نمایش آن ها را دارید ، طرح اوّلیه ای تهیه کنید . این طرح باید فهرست اسلایدها را با شماره ی آن ها ( به ترتیبی که می خواهید نمایش دهید ) همراه با شرح کوتاهی از هر یک در بر داشته باشد . این طرح را ((سناریو )) می نامند.
اسلاید ها را به ترتیبی که چیده اید ، پیش از استفاده بازبینی کنید تا درستی ترتیب آن ها مطمئن شوید و اطمینان حاصل کنید که شرح یک یک آن ها را می دانید . در ضمن ، از دست کار کردن دستگاه فراتاب اسلاید ، میزان بودن پرده ی نمایش و تنظیم بودن نحوه ی نمایش اسلاید ( از نظر درست قرار گرفتن در سینی ) نیز اطمینان حاصل کنید.
طرز تهیه اسلاید : معلمان و دانش آموزان به آسانی و با استفاده از یک دوربین ۳۵ میلی متری می توانند اسلاید تهیّه کنند.
با استفاده ضبط صوت نیز می توان برنامه ی اسلاید ناطق ( اسلاید – نوار ) تهیّه کرد .
در این صورت ، می توان زمان تعویض اسلاید ها را با صدای زنگ یا هر وسیله ی دیگری در نوار صوتی مشخص نمود .
استودیوهای عکاسی ، شاید راحت ترین و در دسترس ترین مراکز تولید اسلاید باشند . پس از گرفتن عکس ها ، فیلم برای ظهور به این استودیوها تحویل داده می شود . این گونه مراکز حداکثر ۳ یا ۴ روز و در موارد دیگر در کم تر از یک ساعت بعد از دریافت ، فیل ها را ظاهر می کنند .
این روز ها امکان تولید آنی اسلاید نیز وجود دارد . بسته های کامل تولید اسلاید های فوری ، حاوی محلول های شیمیایی لازم برای ظهور اسلاید هستند .با استفاده از این بسته ها ،می توان در عرض پنج دقیقه اسلاید تهیّه کرد.
معلمان علاوه بر آشنایی با روش های عکس برداری ،باید از امکاناتی هم که فنّاوری جدید در این زمینه به وجود آورده است ،آگاه باشند . این روز ها آسان ترین و سریع ترین راه تولید اسلاید ، استفاده از رایانه و برنامه های نمایشی آن است.تصاویر تولید شده را می توان توسط دوربین های مخصوص متصل به رایانه ، بر روی فیلم اسلاید منتقل و سپس اهر کرد . روش متداول تر ، تولید اسلاید در رایانه و انعکاس آن از طریق فراتاب های ویدیویی مستقیمآ بر روی پرده های نمایشی است . تولید این نوع اسلاید ها به فیلم ، دوربین ، ظهور فیلم یا فراتاب اسلاید نیازی ندارد . به راحتی می توان این نوع اسلاید ها را مورد تجدید نظر قرار دادیا در آن ها تغیراتی ایجاد کرد. علاوه بر متن ، از تصاویر ثابت و حتی متحرک ، گرافیک ، صدا و افکت های مخصوص تصویر و صدا نیز می توان برای عوض کرد تصاویر استفاده کرد .
منابع
واژه نامه ی انگلیسی – فارسی
واژه نامه ی فارسی – انگلیسی
ثبت دیدگاه